تفاوت انواع سازدهنی کروماتیک و دیاتونیک + عکس و ویدیو

اگر این مقاله را می‌خوانید، حتماً به نواختن ساز هارمونیکا علاقه دارید. همه ما از یافتن اطلاعاتی جدید وجالب در مورد سرگرمی‌های خود لذت زیادی می‌بریم. اما قبل از پرداختن به این ۱۳ حقیقت جالب درمورد ساز هارمونیکا (ساز دهنی) می‌پردازیم بیایید کمی در مورد تاریخچه این ساز صحبت کنیم.

معرفی ساز دهنی یا هارمونیکا

سازدهنی سابقه طولانی دارد و از چین با ابزاری به نام شنگ آغاز می شود. سازدهنی در اوایل قرن نوزدهم و با تولید اولین سازدهنی در آلمان در اروپا توسعه یافت. شناخته شده ترین شرکت سازدهنی ، هونر  نام دارد، کارخانه آن هنوز در آلمان مستقر است.

ماتیاس هونر سازدهنی را در قرن ۱۹ آمریکا معرفی کرد و تاریخ مدرن سازدهنی را آغاز کرد از آنجایی که سازدهنی ارزان و قابلیت حمل آسانی داشت ،برای کشوردرحال رشدی مانند آمریکا مناسب بود. در حالی که انواع مختلف سازدهنی وجود داشت ، محبوب ترین نوع ساز دهنی در کشورهای غربی از ۱۰ سوراخ "دیاتونیک" تشکیل شده است.

همانطور که در بالا گفته شد ، سازدهنی که معمولاً در کشورهای غربی ، استفاده می شود ، دارای ۱۰ حفره است. داخل هر سوراخ دو نی فلزی وجود دارد. وقتی هوا وارد سوراخ می شود ، یکی از نی ها مرتعش شده و صدا (یا نت) تولید می کند. وقتی نفس می کشید ، نی دیگر سوراخ مرتعش می شود ، و نت دیگری تولید می کند. بنابراین ، هر سوراخ می تواند دو نت تولید کند. بنابر این از ۱۰ سوراخ  موجود در ساز دهنی ۲۰ نت می توان ایجاد کرد. 

قطعات سازدهنی  از پنج قسمت اصلی  نشکیل شده اند که شامل دو صفحه روکش خارجی ، دو صفحه نی برنجی است که هر کدام ۱۰ نی در خود دارند و "شانه" که معمولاً از پلاستیک یا چوب ساخته شده و سوراخ هایی در خود جای داده است. این ۵ قسمت با پیچ به هم متصل می شوند. اگر پیچ ها برداشته شوند ، قطعات از هم گسسته خواهند شد.

سازدهنی در موسیقی غربی رایج است. در گذشته ، گروه های سازدهنی ، بسیار محبوب بودند. این روزها ، سازدهنی معمولاً با بلوز همراه است. بیشتر افرادی که سازدهنی را یاد می گیرند می خواهند بلوز بنوازند که می تواند یک تجربه فوق العاده باشد. سازدهنی همچنین توسط باب دیلن ، نوازنده مشهور ، در موسیقی محلی نیز استفاده می شد. در سال های اخیر ، نوازندگانی مانند هوارد لوی و برندان پاور سبک های جدید و مهیج سازدهنی را ایجاد کرده اند.

لطفا توجه داشته باشید: از آنجا که سازدهنی ساز نسبتاً ارزانی است ، بسیاری از مردم فکر می کنند که نوازندگان حرفه ای آن را نمی نوازند. این درست نیست. سازدهنی مانند هر ساز دیگری نوازندگان کلاس جهانی زیادی دارد که موسیقی های منحصر به فرد و زیبایی را نواخته اند.

پیشینه ی ساز دهنی یا هارمونیکا

سازدهنی برای اولین بار در چین و در چند هزار سال پیش اختراع شد. این ساز که "شنگ" نامیده می شد ، دارای نی بامبو بود و جزو ساز برجسته در موسیقی سنتی آسیا تبدیل بود. شنگ در اواخر قرن هجدهم به اروپا وارد شد و خیلی زود به محبوبیت رسید.

در اوایل قرن نوزدهم ، سازندگان سازهای اروپایی شروع به آزمایش ابزارهایی با استفاده از نی های فلزی ، به جای چوب های استفاده شده در شنگ کردند. در حدود سال ۱۸۲۰ نوازنده جوانی به نام کریستین فردریش بوشمان ابزاری با نی های فلزی ایجاد کرد که آن را "هاله" نامید. این ساز محبوب شد ، با این حال فقط نت های دمشی را ارائه می داد.

در حدود سال ۱۸۲۵ ، یک اروپایی به نام ریشتر ابزاری اختراع کرد که به سازدهنی مدرن تبدیل شده است. این ساز ۱۰ سوراخ و دو صفحه نی داشت که هر کدام ۱۰ نی فلزی داشتند. این بدان معنی بود که هر سوراخ دارای دو نی بود ، یکی هنگام دمیدن صدا می داد و دیگری هنگام نفس کشیدن صدا می داد. نت هایی که ریشتر برای نی های ساز خود انتخاب کرد ، همان سازهای فعلی دیاتونیک است.

تولید انبوه هارمونیک در وین در سال ۱۸۲۹ آغاز شد. به زودی هارمونیکا در شهرهای دیگر نیز تولید شد. در تروسینگن ، دهکده ای در آلمان ، کریستین مسنر و پسر عمویش کریستین ویس در اوقات فراغت شروع به تولید هارمونیک کردند (کار اصلی آنها ساعت سازی بود). این تجارت موفق شد. چند سال بعد ، ساعت ساز دیگری در تروسینگن ، به نام ماتیاس هونر ، با مسنر و ویس دیدار کرد ، و تکنیک ساخت سازدهنی را از آن ها آموخت. وی نیز سپس تجارت سازدهنی خود را آغاز کرد.

ماتیاس هونر ظاهراً سازدهنی خوبی ارائه نمی داد، با این حال او یک تاجر عالی بود. او از  رقبای خود پیشی گرفت  و در سال ۱۸۶۲ صادرات هارمونیک را به ایالات متحده آغاز کرد که به زودی به بزرگترین بازار وی تبدیل شد. هونر به گسترش تجارت ادامه داد و در سال ۱۹۰۰ آن را به ۵ پسرش تحویل داد.

در طول نیمه اول قرن ۲۰ ، محبوبیت سازدهنی همچنان در حال رشد بود. به طور خاص ، گروه های سازدهنی ، که بسیاری از مردم با هم بازی می کنند ، بسیار محبوب بودند. سازدهنی Chromatic ، که در کنار آن یک بوتوم نیز ارائه می شود  و امکان پخش همه نت ها را می دهد ، توسط Hohner ساخته شد. در دهه ۱۹۳۰ ، لری آدلر مشهورترین نوازنده این ساز شد و تا زمان مرگش در سال ۲۰۰۱ به همین ترتیب باقی ماند.

در ایالات متحده ، سازدهنی به عنوان ساز بلوز بسیار محبوب شد. در دهه ۱۹۳۰ و اوایل دهه ۱۹۴۰ شخصی به نام جان لی ویلیامسون در این زمینه شناخته شد. پس از جنگ جهانی دوم ، شیکاگو با داشتن نوازندگان بزرگی مانند رایس میلر (سانی پسر ویلیامزوم دوم) و والتر ، به مرکز اصلی تولید ساز دهنی تبدیل شد. بسیاری از مردم Little Walter را بزرگترین سازنده سازدهنی بلوز می دانند. وی در سال ۱۹۶۸ درگذشت  که روزی غم انگیز در تاریخ سازدهنی بود.

در حالی که سازدهنی بیشتر به عنوان ساز بلوز شناخته شده است ، بسیاری از مردم در دهه ۱۹۶۰ از طریق موسیقی محلی باب دیلن با سازدهنی آشنا شدند. در سال های اخیر ، نوازندگان بزرگی مانند کیم ویلسون و راد پیازا  سنت سازدهنی بلوز را ادامه می دهند. همچنین ، نوازندگانی مانند جیسون ریچی و جان پوپر سبک های جدید و مهیج سازدهنی را توسعه داده اند. در طول تاریخ ، بزرگ ترین نوازندگان سازدهنی اهل ایالات متحده بوده اند. 

در ادامه به ۱۳ حقیقت جالب درباره هارمونیکا می پردازیم:

۱۳ نکته درباره ی ساز دهنی یا هارمونیکا

  • شاید دور از تصور باشد، اما سازدهنی پرفروش‌ترین ساز موسیقی در جهان بعد از گیتار است به عنوان مثال، فقط در ایالات متحده، بیش از ۴۰ میلیون هارمونیک فروخته شده است! این بدان معنی است که برای کشوری با حدود ۳۲۰ میلیون نفر جمعیت، تقریباً به ازای هر خانوار یک سازدهنی وجود دارد!
  • سازدهنی برای اولین بار در سال ۱۸۲۱ توسط کریستین بوشمان پسری ۱۶ ساله در آلمان اختراع و ثبت شد! او سازدهنی را "Mundaeoline" نامید. سازدهنی پس از آن در انواع مختلف در سراسر اروپا توسعه یافت، و در نیمه دوم قرن نوزدهم نیز به ایالات متحده آورده شد. (که بعدها سهم عمده‌ای در ظهور موسیقی بلوز داشت

  • اولین سازهای دهنی بیشتر از چوب ساخته می‌شدند (از جمله صفحات پوششی آنها). اما امروزه سازهای دهنی با بدنه تمام چوب، بسیار قیمتی و تخصصی هستند.
  • در سال ۱۸۵۷، یک ساعت ساز از تروسینگن آلمان، شروع به ساخت ساز دهنی در خانه خود کرد. که با استقبال زیادی روبه رو شد زیرا تنها در سال اول بیش از ۶۰۰ قطعه فروخت. (۶۰۰ هارمونیک که خودش و فقط با یک کارگر ساخته بود)
  • او تجارت ساعت خود را تبدیل به کارخانه سازدهنی کرد و رشد سرسام آوری در این زمینه داشت. نام او ماتیاس هونر بود. در حال حاضر - هونر هر ساله بیش از چند میلیون سازدهنی تولید می‌کند و از پیشگامان این صنعت است. داستانی که خواندید یک داستان واقعی بود ودر ویدیو زیر می‌توانید با نحوه تولید سازدهنی در کارخانه هونر آشنا شوید.
  • کوچک‌ترین سازدهنی قابل نواختن لیدی کوچک هونر نام دارد که دارای ۴ سوراخ بوده و به شما امکان نواختن ۸ نت مختلف را می‌دهد همچنین اولین ابزاری است که در فضا نواخته شد. این اتفاق در سال ۱۹۶۵ رخ داد، وقتی والتر شیررا، فضانورد آمریکایی، دوستان خود را در کشتی فضایی Gemini 5 و با نواختن "Jingle Bells" برای آنها در شب کریسمس، غافلگیر کرد.

  • بزرگ‌ترین هارمونیکا در نوامبر ۲۰۰۹ توانست در هنگ کنگ یک گروه کر را دور هم جمع کند و رکورد جهانی را بشکند. این گروه شامل ۶.۱۳۱ شرکت کننده بود که ملودی رکورد جهانی گینس را به مدت هفت دقیقه در کنار ارکستر سازهای زهی اجرا کردند.
  • دهه ۶۰ یک دوره طلایی برای هارمونیکا بود چراکه با افزایش استفاده از این ساز در موسیقی بلوز و سایر ژانرهای موسیقی مثل راک و فولک، محبوبیت این ساز افزایش یافت. از نمونه‌های برجسته می‌توان به باب دیلن اشاره کرد که گیتار الکتریکی و ساز دهنی را هم زمان می‌نواخت (و الهام بخش میلیون‌ها نفر دیگر به انجام این کار بود) و همچنین جان لنون که مسئولیت نواختن هارمونیکای آهنگ Love Me DO را بر عهده داشت و اولین آهنگ موفق گروه Beatles بود که در بیشتر قسمت‌های آن از هارمونیکا استفاده شد.
  • در میان مشهورترین نوازندگانی که بر روی صحنه هارمونیکا نواخته‌اند، مطمئناً نام‌هایی را خواهید یافت که شما را متعجب کنند مثل جان مایر، جانی کش، شریل کرو، شکیرا، میک جاگر، ون موریسون، آلانیس موریست، استیوی واندر، تام پتی، جان ملنکمپ، جیمی پیج و رابرت پلانت (لد زپلین)، بونو (U2)، ادی ودر (مروارید جم)، نیل یانگ، بن جووی، اوزی آزبورن، بروس اسپرینگستین و بسیاری دیگر از بزرگان موسیقی.
  • نواختن هارمونیکا در طولانی مدت می‌تواند یک ورزش هوازی برای تنفس باشد که به شما در کنترل بهتر سیستم تنفسی‌تان کمک می‌کند همچنین باعث افزایش انرژی در تمام طول روز و لبخند بر لب شما نیز می‌شود. (-:
  • در دهه ۵۰، والتر کوچک - نوازنده بسیار معروف سازدهنی بلوز - نواختن سازدهنی را به طور مستقیم در میکروفون مخصوص به نام میکروفون "فشنگی " که تا آن زمان بیشتر توسط رانندگان تاکسی استفاده می‌شد، آغاز کرد! میکروفون فشنگی صدای کاملاً واضح و بلندی به سازدهنی می‌دهد که بر فرکانس‌های میان رده تأکید می‌کند و این اماکن را به این ساز می‌دهد تا صدای آن در کنار سازهای دیگر مثل گیتار الکتریکی تشخیص داده شوداز آن زمان، نوازندگان سازدهنی از سراسر دنیا این روش را در پیش گرفته‌اند و تا از صدای عالی و امکاناتی که این روش ارائه می‌دهد لذت ببرند.

  • هارمونیکا همچنین از سازهای مورد علاقه چند تن از روسای جمهور ایالات متحده بشمار می‌رود مثل آبراهام لینکلن، کالوین کولیج و رونالد ریگان.
  • هارمونیک‌های کروماتیک با دکمه‌ای در کنار از انواع دیگر این سازها بشمار می‌روند و برای حل مشکل هارمونیک‌های معمولی (دیاتونیک) که فقط برای نواختن نت‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند اختراع شده است. سازهای دهنی کروماتیک توانیی نواختن تمام نت‌ها را دارند. حدود ۹۰ سال پس از اختراع اولین سازدهنی - هونر اولین سازدهنی رنگی را ارائه داد - Chromonica با ۱۲ سوراخ. یکی دیگر از انواع بسیار محبوب که بعداً محبوبیت بیشتری پیدا کرد، سازدهنی رنگی ۱۶ سوراخ است.
  • اگرچه هارمونیک اغلب در موسیقی‌هایی به سبک بلوز، راک و موسیقی محلی نواخته می‌شوند، اما اگر توجه کنید، بعضاً از این ساز در سایر ژانرهای موسیقی نیز استفاده می‌شود که از نمونه‌های محبوب آن می‌توان به آهنگ‌های Timber از پیت بال در سال ۲۰۱۳ است که از سازدهنی برای ریف اصلی استفاده شده. و آهنگی از هنرمند هیپ هاپ

 News BrownBad که برای ایجاد ضرب‌های هیپ هاپ خود از هارمونیکا (ساز دهنی) استفاده کرده است.

افزودن دیدگاه جدید