آموزش نت های سازدهنی یا هارمونیکا

آموزش نت های ساز دهنی بخش مهمی از آموزش ساز دهنی است. اگر دوست دارید به راحتی با جهان بزرگ ساز دهنی (هارمونیکا) آشنا شوید، این مقاله را از دست ندهید.

آموزش کامل ساز دهنی برای هنرجویان

ساز دهنی یا هارمونیکا از جمله سازهای خوش دست و زیبا است که توانسته با صدای زیبایش مخاطبان را مجذوب کند. ساز دهنی در حقیقت زیرمجموعه سازهای بادی است. از جمله مواردی که هنرجو به یادگیری این ساز ترغیب می شود، موارد زیر است. 

انتخاب ساز هارمونیکا

۳ نوع ساز دهنی (دیاتونیک، کروماتیک و ترمولو) وجود دارد که رایج ترین آن کروماتیک است. شما با استفاده از کروماتیک قادر به اجرای قطعات زیادی هستید. در ادامه ی این مطلب درباره ی هرسه نوع سازدهنی توضیح خواهیم داد.

یادگیری تئوری موسیقی

آموزش نت های ساز دهنی لازمه آموزش ساز دهنی است. همان طور که الفبای فارسی را برای صحبت کردن یاد گرفتیم، باید الفبای موسیقی را یاد بگیریم تا بتوانیم بنوازیم.

شروع یادگیری هارمونیکا

برای آموزش ساز دهنی باید به کلاس های حضوری یا آنلاین مراجعه کنید. 

یادگیری اصول نوازندگی حرفه ای

یادگیری اصول مهم نوازندگی ساز دهنی سبب حرفه ای شدن شما خواهد شد. فراموش نکنید که در صورت بی توجهی به قواعد نواختن ساز دهنی، هرگز حرفه ای عمل نخواهید کرد.

در نظر گرفتن آینده نواختن ساز دهنی

اهداف خود را در نظر بگیرید. ببینید با چه هدفی آموزش ساز دهنی را دنبال کرده اید تا بتوانید در آینده در این زمینه کار کنید.

نت های ساز دهنی چگونه است

نت های ساز دهنی به شکل سنتی از دو کلید ماژور (کلید C) ساخته شده است. یادگیری نت های ساز دهنی آسان است زیرا نت ها به طور منظم در کنار هم قرار گرفته است. معمولا بیشتر هنرجویان ساز دهنی از نت خوانی می ترسند. علت ترس هنرجویان از نت خوانی، پیچیده دانستن آن توسط هنرجویان است. اگر از روش های آموزشی خوبی برای یاد دادن نت ها به هنرجویان استفاده نشود، آموزش نت های ساز دهنی پیچیده می شود. در دوره های آموزش ساز دهنی هنرجویان باید نت خوانی و ریتم خوانی را کاملا یاد بگیرند.

برای کار کردن با هارمونیکا باید در سوراخ های آن فوت کنید. نواختن نت های ساز دهنی با عمل دم و بازدم انجام می شود. یعنی در صورت دمیدن در سوراخ ۴ صدای نت C به گوشتان می رسد. حال اگر عمل بازدم را انجام دهید صدای نت D  را می شنوید و بدین صورت ادامه دارد. برای نواختن نت ها باید لب ها را غنچه کنید یا با زبان روی سوراخ نت بنوازید.

گام به گام تا آموزش ساز دهنی

آموزش ساز دهنی شامل ریتم خوانی، تئوری های موسیقی و نت خوانی است. در ضمن هنرجویان فقط با تمارین مستمر قادر به نواختن ساز دهنی هستند. با دیدن آموزش های لازم این ساز شما می توانید بهتر بنوازید. همچنین گوش سپردن به موسیقی ساز سبب فعال تر و پویاتر شدن ذهن می شود. یک نکته جالب در مورد آموزش ساز دهنی، درمان بیماری ریوی است. چرا که با نواختن این ساز ظرفیت ریه ها بالا می رود و بیماری درمان می شود. آموزش هارمونیکا شامل موارد زیر است.

شناخت ساز دهنی

ساز دهنی از معروف ترین سازهای بادی بوده که در کنار سازهای آکاردئون، ملونیکا و کنسرتینا قرار دارد.

دسته بندی ساز دهنی

سازهای دهنی به دو دسته زیر تقسیم می شوند.

1. ساز یک زبانه
2. ساز دو زبانه

نواختن ساز

شما تنها با فوت کردن داخل ساز قادر به نواختن صدای ساز هستید. در واقع صدای ساز با ارتعاش و حرکت هوا ایجاد می شود.

مهارت نواختن

برای کسب مهارت نواختن ابتدا باید سبک خود را یاد بگیرید. پس اول سبک تان را انتخاب کنید. از معروف ترین سبک های ساز دهنی باید به جاز، راک، پاپ، پاپ ایرانی و غیره اشاره کرد.

آموزش ساز دهنی

همان طور که می دانید هنر موسیقی در سرشت بسیاری از ایرانیان وجود دارد. بهتر است بهانه ها را کنار بگذارید و شروع به یادگیری کنید. در ضمن برای یادگیری هارمونیکا فقط باید تلاش و تمرین کنید.

نواختن نت در ساز دهنی

نواختن نت در ساز دهنی از جمله مهارت های اصلی و مهم است. اگر بتوانید نت های ساز دهنی را درست بنوازید، قادر به تولید صدای واضح و زیبا خواهید بود. از جمله مواردی که سبب اجرای غلط نت می شود؛ اجرای تکنیک لب ها است. شما با غنچه کردن و دمیدن در هر کدام از سوراخ های ساز می توانید صدا را ایجاد کنید. اگر قرار است شما فقط یک نت را بنوازید پس باید حفره را توسط زبان یا دهان بگیرید. برای اینکه بتوانید یک نت از ساز دهنی را بنوازید، مراحل زیر را انجام دهید.

1. محکم ساز را روی دهان تان بگذارید.
2. کمی ساز (۳۰ درجه) را به طرف لب پایین کج کنید.
3. لب بالا را محکم نگه داشته و با لب پایین سوراخ های دیگر را ببندید. 

به طور کلی هارمونیکا دارای ۱۲ نت است. نت های ساز به ترتیب از G (بم ترین نت) شروع شده و به #F می رسد. برای آموزش نت های ساز دهنی موارد زیر را به خاطر بسپارید.

1. نت های ساز دیاتونیک گام C در حقیقت دو ماژوری بوده، یعنی علامت بمل و دیز ندارد.
2. زیر و بم صدای ساز دهنی بسیار کم است به همین دلیل یادگیری این ساز آسان است.
3. یادگیری تکنیک های ساز با گام C بسیار راحت است.

انواع ساز دهنی برای نواختن

هارمونیکا یا ساز دهنی دارای ۳ نوع ترمولو، کروماتیک و دیاتونیک است که به ترتیب هر کدام را توضیح داده ایم.

ساز دیاتونیک

ساز دیاتونیک دارای سوراخ های یک ردیفه است یعنی با عمل دم و بازدم در هر سوراخ می توانید بنوازید.

اصولا سازدهنی های دیاتونیک تنها برای یک کلید طراحی شده اند و به همین خاطر برای تمام کلیدها بصورت جدا ساخته می شوند. اگر سازدهنی دیاتونیک را که تنها به نواختن کلید C می باشد را با پیانو مقایسه کنیم این ساز دهنی تنها می تواند کلید های سفید در پیانو را بنوازد پس برخی از نت ها در این نوع سازدهنی به اصطلاح گم می شوند.

این ساز نیز اسلاید ندارد و برای اجرای نیم پرده ها باید از تکنیک بندینگ استفاده کنید. همچنین برای اجرای دیگر فواصل باید از تکنیک overbending استفاده کنید. تکنیک overbending، یک تکنیک پیشرفته بوده و برای اجرای آن باید تسلط زیادی داشته باشید. 

توجه داشته باشید که انتخاب درست ساز دهنی در یادگیری ساز دهنی بسیار مهم است. انتخاب ساز دهنی توسط شما روی آینده موسیقی تان موثر است. تنوع سازها سبب شده که شما با هر سلیقه ای بتوانید یک ساز را از میان سازها انتخاب کنید.

ساز کروماتیک

چنانچه هیچ سبکی را در نظر ندارید و فقط دوست دارید ساز دهنی بنوازید این ساز را انتخاب کنید. این ساز دارای اسلاید (میله فلزی) است که سبب افزایش نت ها (از ۲ به ۴) شده است. با فشردن اسلاید، زبانه ساز نیز جابه جا می شود. در نتیجه هوا به طرف سوراخ های نیم پرده رفته و نت های آن اجرا می شود.

در این سازدهنی از یک کلید یا شستی متحرک در کنار بدنه برای تعویض زبانه های سوراخ ها استفاده می شود. در کاربرد اول این ساز بدون فشردن شستی کلید های دیاتونیک را می نوازد با نگه داشتن شستی مخصوص عمل نت های نواخته شده نیم پرده بالاتر می روند و می تواند تمامی ۱۲ نت کروماتیک را اجرا نماید به همین دلیل این نوع سازدهنی  را کامل ترین نوع سازدهنی می دانند و کاربرد وسیع تری در موسیقی های کلاسیک ، پاپ ، جاز و .. نسبت به دو دسته ی دیگر سازدهنی ها دارد.

ساز ترمولو

ساز دهنی ترمولو اسلاید ندارد ولی در مقایسه با ساز دیاتونیک اندازه بزرگتری دارد. در هر نت ساز دو زبانه قرار گرفته که یکی از آن ها زیرتر و دیگری بم تر است. زبانه ها سبب ایجاد صدای مواج در هنگام نواختن می شوند. همچنین ساز ترمولو در دو نوع ۲۴ سوراخه و ۲۱ سوراخه موجود است.

این نوع سازدهنی از دسته ی سازدهنی های دو زبانه  Double Reed(ed) Harmonicas می باشد در هر سوراخ و نت دو زبانه دارد بخاطر اینکه این سازدهنی بر اساس سازدهنی دیاتونیک کوک می شود و تنها گام های دیاتونیک در آن وجود دارد برخی به اشتباه آن را جزو دسته ی سازدهنی های دیاتونیک لحاظ می کنند.

تمارین ساده نت های ساز دهنی

تمرین ۱:

برای شروع نواختن از اجرای تک نت ها شروع کنید. سوراخ های زوج همگی مکش و سوراخ های فرد دمش هستند. بدین ترتیب عمل دم و بازدم را انجام دهید تا صدای ساز شنیده شود.

تمرین ۲:

در شروع آموزش ساز دهنی بهتر است برای نت خوانی نت ها را شماره گذاری کنید. زمانی که در نت خوانی حرفه ای شدید عمل شماره گذاری نت ها را در ذهن تان انجام دهید.

تمرین ۳:

در این تمرین نیز باید دمش سوراخ های فرد و مکش سوراخ های زوج باشد. در ضمن ۲ نت آخری که سفید رنگ هستند، دو ضرب می باشند. نت های تمرین ۳ به ترتیب زیر است.

Si-Do-Re-Mi-Fa- Sol- Fa- Mi- Re- Do-Si-La- Sol- La به صورت عددی از چپ به راست ۸-۹-۱۰-۱۱-۱۲-۱۳-۱۲-۱۱-۱۰-۹-۸-۶-۷-۶ است. اول این قطعه را آرام بنوازید و سپس به آن سرعت ببخشید. فراموش نکنید که درست نواختن نت های ساز دهنی مهمتر از سرعتی نواختن آن است.

تمرین ۴:

تمرین ۴ بخش اول آهنگ معروف سمفونی است. شما در این تمرین باید سطح اجرایتان متوسط باشد. ترتیب سوراخ ها به شکل زیر است.

۸-۸-۹-۱۰-۱۰-۹-۸-۶-۷-۷-۶-۸-۸-۶-۸-۸-۹-۱۰-۱۰-۹-۸-۶-۷-۷-۶-۸-۶-۷-۷-----۶

توضیحی مختصر در مورد ساز دهنی

آموزش ساز دهنی امروزه به یکی از آموزش های پرطرفدار تبدیل شده به همین دلیل لازم است در مورد آن توضیح دهیم. ساز دهنی یکی دیگر از آلات موسیقی است که با نوای خاصش توانسته بدرخشد. قیمت مناسب، جابه جای راحت و ابعاد کوچک آن سبب محبوبیتش شده است. با استقبال مردم از این ساز آموزش نت های ساز دهنی به یک موضوع مهم تبدیل شده است. نواختن هارمونیکا کار خیلی آسانی نیست زیرا باید قدرت تنفسی خوبی داشته باشید. در مورد تاریخچه این ساز باید گفت که اوایل توسط هنرمندان آلمانی نواخته می شد.

با علاقمند شدن مردمان جهان به ساز هارمونیکا این ساز در سایر مجالس جهان نیز نواخته شد.

موارد مربوط به آموزش ساز دهنی

نت های ساز دهنی:

منظور از نت، الفبای موسیقی است. به عبارت دیگر با در کنار هم گذاشتن نت ها، آهنگ به وجود می آید. نت های ساز دهنی عبارت است از سی، لا، سل، فا، می، ری، دو.

خطوط حامل:

خطوط حمل کننده نت ها، خطوط حامل نام دارند.

میزان:

میزان باعث تقسیم هر قطعه موسیقی به اندازه برابر می شود.

جدول نت های هارمونیکا:

اگر در آموزش ساز دهنی جدول نت ها را به خاطر بسپارید بهتر ساز دهنی را یاد می گیرید. فراموش نکنید که باید همیشه در سوراخ های زوج بمکید و در سوراخ های فرد بدمید.

برای دریافت تمامی آموزش ها بهتر است از کتاب یا بسته های آموزشی استفاده کنید. چرا که استفاده از یک منبع کامل و جامع سبب آموزش بهتر شما می شود.

کلاس آموزش ساز دهنی در آموزشگاه

در آموزشگاه کلاس آموزش هارمونیکا طبق شرایط هنرجویان، آموزش های لازم را ارائه می دهند. در آموزشگاه ها، کلاس ها طبق شرایط هر هنرجو تدارک دیده شده است. مثلا در صورتی که هنرجویی نیاز به آموزش بیشتر مبحث نت های ساز دهنی داشته باشد باید در کلاس های فشرده تر شرکت کند. به طور کلی آموزشگاه ها خدمات زیر را ارائه می دهند.

• آموزش تخصصی ساز دهنی
• آموزش سبک های حرفه ای ساز دهنی
• آموزش مقدماتی هارمونیکا
• آموزش خصوصی هارمونیکا به همراه شرکت در مراسمات
• آموزش مقدماتی تا حرفه ای هارمونیکا

هر بخش از موارد زیر اجراهای تک نوازی و چند نوازی را نیز شامل می شود. در پایان باید گفت که برای آموزش ساز دهنی (یادگیری صفر تا صد هارمونیکا) بهتر است به یک آموزشگاه مجازی یا حضوری مراجعه کنید.