حسن کسایی کیست؟ در این مقاله، ما می‌خواهیم در مورد زندگی نامه حسن کسایی صحبت کنیم، که یکی از بهترین نی، سه تار، موسیقی شناسان در کشور بود.
فعالیت‌های وی توانست نظر و توجه بسیاری از علاقه مندان هنر موسیقی را به خود جلب کند و در حال حاضر بسیاری از علاقه مندان این هنر با مطالعه زندگی نامه استاد کسایی بیش از پیش شور و رغبت برای آموزش این هنر به دست می‌آورند.
حسن کسایی در سال ۱۹۲۸ در اصفهان (پایتخت هنر ایران) متولد شد. خانه پدری وی محل مرجع بسیاری از چهره‌های برجسته محافل علمی، ادبی و هنری ایران. بود از همین رو وقتی چهار ساله بود با آوازخوانی وارد دنیای مرموز موسیقی شد.
سلیقه موسیقی بالای کسایی باعث شد تا وی از محضر بزرگانی همچون اسماعیل ادیب خوانساری، اکبر خان نوروزی، غلامرضا خان سرنج، سید حسین طاهرزاده، علی شهناز، محمد طاهرپور و ... برای ارتقا سطح کیفی دانش موسیقایی خود استفاده کند.
وی در دوازده سالگی شروع به نواختن نی و یادگیری فنون نوازندگی آن با مهدی نوایی کرد. بعداً او اصول و مبانی موسیقی و نواختن سازها را با ابوالحسن صبا فرا گرفت.
حسن پانزده ساله بود که اولین برنامه خود را در رادیو ایران اجرا کرد. به دلیل تلاش‌های ذاتی و مداوم خود، وی توانست انقلابی کامل در نواختن این ساز ساده ایجاد کند و به آن ظرفیتی غیر قابل تصور بدهد. دومین برنامه اش در برنامه تکنوازان خارج از کشور با یک نی نوازی بسیار دلپذیر و پر از ظرافت صورت گرفت.
استاد حسن کسایی توانست یک دستگاه ریلی باشکوه تهیه کند و تمام کارهای مورد نظر خود را در خانه ضبط کند و برای اجرای هفتگی موسیقی و آثار خود به رادیو تهران بفرستد.
در سال ۱۹۵۰ او نی را به ارکستر برد و به آن جایگاهی والا در میان دیگر سازهای ایرانی و غیر ایرانی داد.
آهنگسازی ها و اجراهای حسن کسایی از برجسته‌ترین آهنگ‌ها و ملودی‌های موسیقی ایرانی است و بدون شک وی را باید برجسته‌ترین نوازنده دنیای معاصر دانست. شهرت جهانی او با پخش دیسک گرامافون توسط CBS در فرانسه در سال ۱۹۷۵ و انتشار برخی از اجراهای او توسط یونسکو افزایش یافت.
فعالیت‌های استاد کسایی. از زمان ازدواجش در سال ۱۳۴۴ ، بیشتر معطوف به رادیو اصفهان بود. وی رهبری ارکستر رادیو اصفهان و مدیریت موسیقی رادیو اصفهان را بر عهده داشت و همچنین به فعالیت‌های انفرادی و همنوازی نیز می‌پرداخت این روند اما به دلیل عدم تقدیر از نوازندگان و تمایلات ضد موسیقی، باعث شد کسایی در سال‌های طلایی زندگی خود به سکوت کشیده شود و بنابراین او تنهایی را انتخاب کرد.
بیوگرافی حسن کسایی در سنین پیری
سرانجام، با مرور زندگی نامه استاد کسایی، می‌خواهیم به روزهای پیری استاد اشاره کنیم، که علی رغم کهولت سن و از دست دادن جوانی، هنوز با شور و شوق در محافل مختلف شعر و موسیقی شرکت می‌کرده است.
کسایی در دهه نود ۱۹۹۶ به ایالات متحده و کانادا سفر کرد و در محافل مختلف شعر و موسیقی شرکت کرد و در سال ۱۹۹۷ ، با کمک محمدرضا لطفی و انجمن دوستداران موسیقی ایران در واشنگتن، مجلس بزرگداشتی برای وی برگزار شد.
او که هنر او از جایگاه معنوی و مردمی برخوردار بود، سکوت سنگین و فلسفی خود را از سال ۱۹۹۹ شکست و آثار ماندگار برای مردم سرزمین خود، ایران خلق کرد.
در سال ۲۰۰۲ ، محمدجواد کسایی (پسر استاد) با معرفی بیژن ترقی توسط انتشارات نی، کتاب از موسیقی تا سکوت را منتشر کرد، که حاصل نیم قرن تلاش‌های موسیقی حسن کسایی بود.
کسایی درک خاصی از موسیقی سنتی ایران داشت و ذوق ادبیات، شعر، خوشنویسی، و حافظه ای شگفت انگیز برای حفظ ملودی‌ها و مهم‌تر از آن، قدرت خلاقیت و تحلیلی منحصر به فرد در تجزیه و تحلیل زوایای موسیقی ایرانی را دارا بود. همین امر باعث شد که ضبط موسیقی رادیوی ایران (آگوست ۲۰۰۶) با سه تار، آواز و نی (ژوئیه ۱۹۸۶) از بسیاری جهات بی نظیر باشد.
استاد کسایی پیش از این چندین ساعت موسیقی در رادیو اصفهان اجرا کرده بود که آنها را با ظرافت و دقت ملودی این موسیقی را توصیف کرده بود.
مختصراً در مورد قطعه سلام
این قطعه معروف که توسط حسن کسایی ساخته شده و در دستگاه چهارگاه است، تاریخچه جالبی دارد. کسایی در یک خاطره گفت که یک روز وقتی او جوان بود، به بازار اصفهان رفت و در آنجا تصادفاً مردی را دید که بسیار مورد احترام بازاریان بود و هر که سلام می‌کرد با لحنی آهنگین سلام علیکم می‌گفت و بارها و بارها آن را تکرار می‌کرد. این سلام علیکم ساده او را به ایجاد این آهنگ که چندین بار در رادیو و تلویزیون شنیده اید، الهام داد. در چند نت اول، این آهنگ بر اساس وزن "سلام علیکم" است. این قطعه سال‌ها بعد توسط حسین علیزاده با تنظیم و ارکستراسیون ویژه بازسازی شد.
از کارهای اخیر استاد کسایی می‌توان به آلبوم دختر گلفروش، به تنظیم کنندگی مهرداد یزدانی و خوانندگی علی جهاندار و هم نوازی نی و تار اشاره کرد که حاصل همراهی استاد با شهرام میرجلالی است. کسایی به موسیقی سنتی ایران بسیار علاقه داشت و این علاقه باعث شد موسیقی ردیف ایرانی با نی و سه تار به عنوان یکی از خاص‌ترین و جذاب‌ترین آثار وی شناخته شود که نشان از ذوق تحسین برانگیز کسایی در هنر موسیقی ایرانی دارد.
حسن کسایی در سال‌های آخر زندگی خود به سرطان مبتلا شد و پس از ۲ ماه کما در ۱۶ ژوئن ۲۰۱۲ درگذشت. مراسم خاکسپاری وی با حضور جمعی از اعضای خانواده و دانشجویان وی در تخت فولاد برگزار شد.. عصر ٢٥ ژوئن در اصفهان درگذشت.
حال بیایید نظرات برخی از نوازندگان برجسته درباره او و آثارش را بخوانیم.
بنی کارتر (پادشاه موسیقی جاز):
من هرگز تصور نمی‌کردم که تکنیک‌های موسیقی در شرق آنقدر پیشرفت کرده باشند و چنین نوازنده بزرگی در این قسمت از جهان وجود داشته باشد. (روزنامه کیهان، ۱۹۷۵).
هابیل علی یف (نوازنده ماهر کمانچه):
استاد حسن کسایی کسی است که هر شنونده ای را مجذوب هنر خود کرده و موسیقی شرقی را در سراسر جهان تثبیت کرده است. (۱۹۹۲)
ری کدر (گیتاریست و آهنگساز مشهور آمریکایی):
اگر فقط چند نوازنده موسیقی ستودنی و معتبر در جهان وجود داشت، قطعاً کسایی یکی از آنها است. (روزنامه ایرانی واشنگتن، ۱۹۹۷).
