نغمه های دلنشین آوایی یک خواننده یا سخنور زمانی تاثیر شگرف بر شنونده دارند که تنفس صحیح را نیز آموخت و بکار گرفت. موسیقیدان های چیره دست، راز و رمز جادوی موسیقی را مرتبط با حرکات بدن در زمان دم و بازدم عنوان می کنند. تنفس عمیق و آرام مزایای بیشماری دارد علاوه بر کاهش تنش های ذهنی و فشارهای روحی، میتوان با تمرکز، لذت وافری از زندگی را درک کند. برای آموزش تنفس صحیح، مطالعه این مطلب می تواند به شما بینشی ببخشد، پس تا انتها همراه ما باشید.
منظور از تنفس صحیح چیست
حال در عصری بسر می‌بریم که میتوان به راحتی شیوه های درست و کارآمد عملکرد را در تمامی زمینه ها بویژه موسیقی دانست. شاید اگر میدانستید تنفس صحیح چقدر میتواند کیفیت آواهای موسیقیایی را بهبود بخشد به عنوان یک تمرین همیشگی آن را جدی می گرفتید. برای شروع فقط نیاز به یک آینه دارید تا عملکرد تنفس خویش را محک بزنید.
ایده آل ترین حالت زمانی است که پس از بلعیدن هوا از طریق بینی، هوا تا ظرفیت شخصی محبوس بماند سپس برای خروج به آرامی از حفره دهان بیرون آیند.
این تمرین به ظاهر ساده می تواند اندام های زیادی را درگیر کند، علاوه بر آن که به تمرکز فکری و احساس خوب نیز منجر می شود. اگر در این هنر ارزشمند، مولفه‌های تاثیرگذار را جدی بگیرید. تنفس درست میتواند سکوی پرتابی باشد تا کیفیت این هنر وجودی را دوچندان کند.
تنفس صحیح را شاید اتفاقی غیر معمول بدانید اما بد نیست بدانید که نوزادان در نخستین روزهای تولد از این طریق هوا را می بلعند اما رفته رفته اصوات اضافی، فشار و تلاش نیز کیفیت آن را کاهش می دهد.
متاسفانه بسیاری از افراد علیرغم مهارت های مختلف، با نحوه تنفس عمیق آشنا نیستند و برخی اشتباهاتی مانند انبساط اندام‌های مختلف را صورت می‌دهند که نتیجه آن بالا رفتن سینه ها و شانه ها و رها شدن شکم است، در حالیکه نیاز نیست، برای بلعیدن هوا به شکل غیر معمول اندام‌ها را رها کرد.
اشتباهات رایج در عملکرد تنفس صحیح
نفس کشیدن امری غیر ارادی است که فرد روزانه بدون آن که تحت فشار و یا تنشی باشد آن را انجام می دهد، در حالیکه تلاش و انقباض عضلات کمکی به کیفیت آن نمی کند.
آواز خوانی اگرچه به استعداد، علاقه و تمرین وابسته است اما غنای بی تکرار در آثار جاویدانه، زمانی مفهوم پیدا می‌کنند که جزئیاتی تاثیرگذار وجود داشته باشند. فشار بر تنفس، رنج و سختی بسیاری را به شخص تحمیل می کند علاوه بر آنکه این انرژی، میتواند محدودیت‌هایی برای سخنوری و آواز خوانی نیز بر جای بگذارد.
برای کاهش شدائد و سختی ها نیاز است تنفس صحیح یا تنفس دیافراگمی را با اصول شاخص آموخت، این شیوه کارآمد راز و رمز خاصی ندارد فقط نیاز است ورود و خروج هوا بدون خستگی و تنش باشد تا فرد بدون چالش از هوای تازه لذت ببرد.
نحوه تنفس صحیح با کار کرد اندام های مختلف
اطلاع از فیزیولوژی اندام ها، می تواند به درک درست وظیفه هر یک در تنفس صحیح بیانجامد. شش ها که نقشی تاثیرگذار در تنفس دارند را میتوان بر روی پرده عضلانی دیافراگم شاهد بود.
در واقع دیافراگم در حدفاصل ستون فقرات، دنده های پایین و استخوان سینه است. دیافراگم در تنفس، حالت خاصی می گیرد به طوری که در زمان دم می توان شاهد جمع شدگی و پایین رفتن آن بود.
هنرمند میبایست درجه ای از خودکنترلی تنفس برسد که علاوه بر امکان جابه جایی ریه ها در قفسه سینه، به عملکرد طبیعی دیافراگم و حرکات آن ضربه ای وارد نشود. در این صورت میتوان شاهد تنفس ایده‌آل و منظم مانند بچه‌های کوچک بود.
مراحل تاثیر گذار بر تنفس صحیح یا تنفس دیافراگمی
نخستین گام
وضعیت بدن باید به گونه‌ای باشد که محدودیت‌هایی در مسیر رسیدن هوا به شش ها احساس نشود. ایده آل ترین حالت ممکن ایستادن به شکل صاف و بدون خمیدگی است. همچنین نیاز است با باز کردن پاها در امتداد عرض شانه ها، فشاری بر این قسمت احساس نشود، در چنین حالتی سینه باید بتواند تنفس عمیق و پرشکوهی نیز دریافت کند.
برخی نیز توصیه می کنند که برای کاهش فشار بهتر است شخص با پشت صاف و شانه های افتاده بنشیند علاوه بر آنکه نباید حالت درست سینه نیز فراموش شود.
دومین گام
برای شنیدن صدای خوش طنین و جذاب نیاز است مراحل دیگری را نیز در نظر گرفت. اساتید موسیقیدان که کارنامه درخشانی برجای گذاشته اند، توصیه می‌کنند هنرجو با قرار دادن دست روی شکم به نحوی که ناف زیر انگشتان وسط باشد، حالت متناسب شانه ها را حفظ کنند.
در این زمان می بایست از قدرت تخیل و تمرکز استفاده کرد به نحوی که شکم را همچون یک بادکنک خالی در نظر گرفت که می بایست با تنفس پر شود اما عجله می تواند یک مانع جدی ایجاد کند. فقط نیاز است به آرامی این روند پیگیری شود.
شاید در ابتدای مسیر با چالش‌های نیز مواجه شوید اما تداوم این فعالیت در طی چند دقیقه می تواند احساس فوق‌العاده‌ای را به شخص ارزانی دارد.
تنفس فرعی برای تشریح وضعیتی است که شخص، سینه و شانه را در زمان دم به سمت بالا حرکت می دهد و نتیجه آن دریافت هوای اندک با مقدار کنترل ضعیف است.
تجربه لذت بخش در تنفس فقط به کیفیت آواز خوانی و سخنوری کمک نمی کند بلکه انگیزه قدم زدن در تمامی فعالیت های روزمره را ممکن می کند تا شخص به زیبایی تمام و کمال شاهد لذت وافری باشد که اکسیژن رسانی درست سرزندگی و شادابی بسیاری را نیز به ارمغان آورده است.
تنفس دیافراگمی علاوه بر آنکه به سادگی ممکن است، تنش و فشار را از روی جسم و روح فرد برمی دارد اما می بایست پذیرفت در ابتدای مسیر چالش‌هایی ممکن است احساس شود. افراط و تفریط می تواند یک اشتباه رایج باشد که برخی هنرجویان ناخودآگاه آن را ترتیب می‌دهند.
سومین گام
بازدم درست نیاز به آموزش خاصی ندارد بلکه با توجه به فیزیولوژی خاص بدن به شکل ناخودآگاه میتوان شاهد وضعیت طبیعی اولیه شکم در این گام بود.
اما شاید جالب به نظر برسد که بدون نیاز به حرکات عضلانی بتوان شاهد بازدم درست بود، در واقع رهاسازی و استراحت، کلید موفقیت برای پیمودن این گام هست.
شخصیت هنری ارزنده در آواز خوانی در نگاه اول بی‌ارتباط با بازدم به نظر می رسد اما برخی از هنرمندان که سابقه چندین ساله در وادی هنر را نیز دارند، گاه با زور و فشار و تنش عضلانی، نفس خویش را به بیرون هدایت می‌کنند، چنین عملکرد به ظاهر ساده ای میتواند بر کیفیت آثار تاثیر منفی بگذارد.
برخی نیز چنین تنفسی را پناهگاه امنی برای اجرای فاخر نت های بالا، می بینند تا بدون چالش هنرنمایی کنند. اگر چه دانش و تجربه به تبلور اندیشه های هنری رنگ می بخشد، اما تنش و فشار بر تارهای صوتی موانع جدی بر مسیر کنترل صدا ایجاد می کند. جریان آرام و منظم هوا می تواند شگفتانه ای برای هماهنگی اصوات باشد.
گروهی نیز با آگاهی از تنفس صحیح، دچار حساسیت های وسواس گونه می شوند و در تلاش اند که ریه ها را عاری از هر گونه، هوایی کنند در حالی که چنین چیزی غیرممکن است. همواره حتی در حالت استراحت عضلات نیز میتوان شاهد وجود هوا بود.
باید پذیرفت نقش فرد، ایجاد فشار و تنش برای رهایی از هوای محبوس در ریه ها نیست بلکه باید همچون کنترلگری آگاه اجازه خروج صادر شود.
سخن آخر
جادوی سکر آور موسیقی با آگاهی بر زیر و بم نکات به ظاهر ساده، ممکن است. تنش و انقباض عضلات میتواند طراوت آوایی را کاهش دهد بطوری که هوا پرفشار خارج شود و در اثر اصابت با تارهای صوتی، شاهد شوک و قفل شدگی نیز بود. در واقع آوای بی تزلزل نتیجه نبود ممانعت بر سخنوری و آوازخوانی است. بنابرین برای کسب مهارت سعی کنید اطلاعات و آگاهی خویش را وسیع تر کنید تا نه تنها از رمزگشایی استعداد لذت ببرید بلکه شاهد درخشش در عرصه موسیقی نیز باشید.
