از حاذق ترین نوازندگان و مدرسان دف ایران می توان مسعود حبیبی را نام برد که در بهمن ماه ۱۳۴۰ در کرمانشاه متولد شدند. تبحر و توانایی ایشان در موسیقی اصیل ایرانی فقط محدود به دف نیست و پیانو را نیز به استادی تمام می نوازند. تبحر و هنر ایشان را شاید بتوان با انس و الفتی که ایشان از دوران کودکی با موسیقی داشتند مرتبط دانست. 

استاد حبیبی از سال ۱۳۵۷ تاکنون با گروه های موسیقیایی مختلفی همکاری داشته اند که از جمله می توان به بنیان کردن و نوازندگی در گروه دالاهو، نوازندگی دف در گروه صبا، نوازندگی دف در گروه بیدل، نوازندگی دف در گروه نوا و نوازندگی در گروه عارف اشاره کرد. تاسیس گروه دالاهو توسط مسعود حبیبی در سال ۱۳۷۲ انجام گرفت.

سابقه نوازندگی دف

استاد مسعود حبیبی اصالتی کرمانشاهی دارند، غنا، ریشه و اصالت موسیقی کردی بر کسی پوشیده نیست. ایشان آموزش موسیقی را ابتدا در سن ۱۲ سالگی با پیانو شروع کردند ولی پس از آن بود که به سمت نواختن دف علاقمند شدند. 

فعالیت حرفه ای خود را در سال ۱۳۵۷ با نواختن پیانو در ارکستر رادیو به نمایش گذاشتند. تبحر و توانایی که داشتند سبب تداوم موفقیت های ایشان گشت به طوری که نه تنها در رادیو و تلوزیون تهران به هنر نمایی مشغول بودند بلکه توانستند خود را به گروه صبا که به سرپرستی و آهنگ سازی حسین فرهاد پور و آوازخوانی عبدالحسین مختاباد اداره می شد، بپیوندند. 

از دیگر سوابق همکاری شاخص استاد حبیبی که می توان اشاره کرد حضور در گروه بیدل هست که آواز خوان آن، حسام الدین سراج بود. 

اما مدت حضور و همکاری ایشان با گروه عارف قدمت بالایی دارد و تا زمانی که استاد پرویز مشکاتیان در قید حیات بودند نه تنها استاد حبیبی به نوازندگی دف مشغول بودند بلکه در کنسرت های داخلی و خارجی نیز حضور پررنگی داشتند.

تبحر و مهارتی که در نوای دلنشین سازی که استاد حبیبی می نوازد مشهود است سبب شده که در حال حاضر نیز ارکستر ها و آنسامبل های مختلفی همچون ارکستر صدا و سیما برای همکاری با ایشان ذوق و علاقه بسیاری داشته باشند. 

از دیگر فعالیت های ایشان می توان به دف نوازی برای مجموعه سی دی ها و کاست هایی همچون زورق مهتاب، بهشت من، نو بهار، رقص گل ها، دشت شقایق ها و نواختن دف برای سریال های ولایت عشق، تنها ترین سردار، امام علی و... اشاره کرد که توانسته اند در ذهن بسیاری از مخاطبان خاطره ساز شوند. 

همچنین انتشار آلبوم حماسه ایران زمین توسط دالاهو را می توان جلوه گر دیدگاه های جدید ارکستراسیون ریتمیک دانست.

کنسرت تخت جمشید که در سال ۱۳۹۱، استاد حبیبی همراه با بیژن کامکار اجرا کردند تنها بخشی از هنر ایشان را توانست به تصویر بکشاند. 

خوشبختانه مردم هنر دوست ایران قدر دان ذوق و هنر ایشان در موسیقی اصیل ایرانی هستند به همین منظور نیز در شیراز در سال ۱۳۹۲ مراسمی برای ارج نهادن به خدمات ایشان به موسیقی ایرانی برگزار گردید. از نتایج این مراسم رو نمایی از سرویس و تمبر یاد بود مسعود حبیبی بود.

دف نوازی با طراحی مدرن

هنر استاد حبیبی محدود به دف نوازی نیست، ایشان با طراحی مدل جدیدی از دف، توانستند خدمات و نو آوری هایی بدیعی را در این ساز پدید آورند که از نتایج آن بهبود ساختمان دف عنوان شده است. 

در مدل جدیدی از این ساز که استاد حبیبی تولید کردند می توان پوستی از جنس پوسته ساز های "ساید درام" که نوعی از مواد شیمیایی است را دید. نوازندگان ارکستر از این ساز استقبال زیادی کردند. 

از مزیت های آن می توان عدم تاثیر پذیری از عوامل محیطی همچون رطوبت و دمای هوا را نام برد. هم چنین این قابلیت را دارد که بتوان آن را متناسب با کوک های متفاوت نواخت. 

نوآوری که استاد حبیبی بر ساخت دف داشتند الهام بخش ساخت دف هایی با طرح های جدید شده است که حتی آن را به عنوان نسل تکامل یافته دف های حبیبی می شناسند.

از دلایل استقبال نوازندگان از دف های حبیبی می توان علاوه بر وزن کم، ساختن آن از پوست طبیعی عنوان کرد که زمینه ساز آن شده است که حتی هنرمندان مبتدی نیز بتوانند با سهولت بیشتری صدا سازی کنند. 

در ظاهر بیرونی دف، قاب ساخته شده از چیر که وزنی حدود ۷۰۰ گرم دارد، دیده می شود. هم چنین از نیکل برای ساخت حلقه های آن استفاده می شود ‌که آن را نقره ای رنگ می کند. 

نوشتن کتاب در زمینه آموزشی دف نوازی

کتاب چهار جلدی "شیوه نوین دف نوازی" حاصل سال ها تجربه و مطالعات استاد مسعود حبیبی در نواختن ساز دف است که به کمک نوازندگان آمده است تا با شیوه ای جدید این ساز را بیاموزند. 

اگر شخصی می خواهد در زمینه اجرای تکنیک های نوین دف به تبحر برسد می تواند این کتاب که در آن برای نمایش نقاط قوت و ضعف هر نت، علائم نوانس روی حامل چهار خطی نگاشته شده است را مطالعه کند. 

البته که کاربرد درست نوانس ساز های کوبه ای بر کسی پوشیده نیست و اغلب به دلیل نبود ملودی رخ می دهد اما زمانی می توان شاهد اجرای درست موسیقی بود که با برجسته نشان دادن و اجرای درست نوانس، این نقص پوشانده شود.

علاقه مندان به یادگیری دف نوازی می توانند این مجموعه کتب را مطالعه کنند تا بتوانند نه تنها در تک نوازی ها بلکه در همراهی با ارکستر نیز به سطح قابل قبول برسند. 

تالیف کتاب آموزش ریتم و دف

خدمات استاد حبیبی به موسیقی به ویژه دف نوازی به همین جا ختم نمی شود. ایشان هم چنین کتاب دیگری با عنوان "آموزش ریتم و دف" در هفت جلد نگاشته اند که بیشتر حاصل سال های تجربیات شخصی ایشان است. 

علاقه مندان به نوازندگی دف می توانند با مطالعه این مجموعه بیشتر با مباحث و مفاهیم ریتمی مرتبط با ساز های کوبه ای آشنا شوند تا در زمینه دف نوازی به آن چنان تبحری برسند که این هنر را حتی متناسب با فرهنگ های مختلف نیز پیاده کنند. 

اگر می خواهید جامع ترین و کامل ترین مرجع در زمینه دف را بشناسید، ما کتاب های استاد مسعود حبیبی را معرفی می کنیم. 

سایر فعالیت ها

از توانایی ایشان همین بس که در این سال ها توانسته اند شاگردان زیادی را در زمینه دف نوازی پرورش دهند که نه تنها در ایران بلکه حتی در کشور های مختلف مشغول هنر نمایی هستند. 

شاید اگر بدانید که در سوابق هنری ایشان، نوازندگی در بیش از سی موسیقی فیلم، صد و پنجاه آلبوم موسیقیایی و هزار و پانصد اثر تولیدی در صدا و سیما هست بهتر می توانید به تبحر و هنر ایشان ایمان آورید.