یکی از موارد مورد علاقه نوازندگان دانستن در مورد تیون هنگ درام می‌باشد. یکی از مشخصه‌های اصلی هنگ درام، تیون بودنش هست. پس باید این نکته مد نظر تمامی خریداران و نوازندگان باشد و هنگ درامی که تیون نباشد شما را با مشکل مواجه خواهد کرد. اما اصلاً تیون هنگ درام چیست؟
تیون هنگ درام
ساختار و تیون بسیار سخت تیون هنگ درام، این آلت موسیقی را تبدیل به یکی از پیچیده‌ترین سازها کرده است. تیون هنگ درام علیرغم این طراحی سخت خود صدای بسیار گوش نوازی دارد. مثلاً وقتی شما روی یک قابلمه ضربه می‌زنید فقط یک صدای ساده را می‌شنوید؛ اما وقتی به تیون هنگ درام همان ضربه را بزنید، شاهد نواخته شدن یک صدای دلنشین خواهید بود. سؤال اصلی هم این است که چطور این اتفاق رخ می‌دهد؟
جواب خیلی ساده است و آن هم اینکه وقتی ضربه‌ای بر قابلمه وارد میشه فقط یک نت ازش خارج میشه ولی هنگ درام قضیه‌اش متفاوت هست و با یک ضربه شما شاهد نواخته شدن سه نت آن هم به طور همزمان خواهید بود. در واقع این صدای هر نت هنگ درام ترکیبی از سه نت است که با یک ضربه ادا می‌گردد. نت اصلی، نت اکتاو و پنج اکتاو تشکیل دهنده آوای یک نت هستند.
بررسی و شکافت
شما اگر نت اصلی را مثلاً A4 با ۴۴۰ هرتز اولیه فرض کنید، در هنگام ضربه زدن سه صدای ترکیب شده را خواهیم شنید. صدای نت اصلی A4 و اکتاو همین نت می‌شود A5 با ۸۸۰hz و صدای نت پنجم یعنی E5 با ۱۳۲۰ هرتز ادا می‌شود. طرز تیون شدن این سه نت را مرور می‌کنیم: در هر قسمت از نت و تنفیلد هنگ درام دو محور عمود بر هم قرار داده شده‌اند. با توجه به اینکه هر نت به شکل بیضوی است، نت اصلی روی دیمپل، نت اکتاو روی قطر اصلی و نت پنج اکتاو روی قطر فرعی تیون می‌شوند.
درواقع صدای برآمده در اثر ضربه حاصل لرزش و ارتعاش در دو محور اصلی بیضی است. اگر نرم افزارهای تیونینگ را مشاهده کنید، خواهید دید که ساز دارای سه ردیف از نت است. ردیف اول از پایین برای همان نت اصلی، ردیف دوم از پایین برای اکتاو آن نت و ردیف سوم از پایین هم برای پنج اکتاو.
تفاوت هنگ درام ۴۴۰ هرتز با ۴۳۲ هرتز
برای اینکه بدانید کوک تیون هنگ درام شما بهم نخورده است، باید علم این رو داشته باشید که با چه فرکانسی تیون شده است. ۴۴۰ هرتز فرکانسی ایده آل و استاندارد برای آلات موسیقی به شمار می‌رود. اما عده‌ای هم دوست دارند ساز خود را در ۴۳۲ هرتز تیون نمایند. تفاوت این دو مقدار باهم، بسیار آشکار و راحت است. ۴۴۰ هرتز برای تک نوازی و هم نوازی با سازهای دیگر ساخته شده است ولی ۴۳۲ هرتز برای تک نوازی یا مدیتیشن به کار می‌رود.
شاید بارها صدای هنگ درام تیون شده در فرکانس ۴۴۰ هرتز را شنیده باشید. اما اگر صدای هنگ درامی شنیدید که حالتی مانند اکو را در خود دارد (مانند اینکه در یک اتاق خالی نواخته می‌شود) و یا حتی صدایی فضایی و غیر قابل وصفی از نظر بی نظمی دارد بدانید، که در فرکانس ۴۳۲ هرتز تیون شده است. نت A4 به عنوان نت پایه ۴۴۰ هرتزی استفاده می‌شود و بقیه نت‌ها هم به ترتیب بعد از آن چیده می‌شوند.
جنس صدای اسکیل ها بر اساس نت پایه
جنس صدای نت‌های پایه، در مقایسه دو اسکیل با هم متفاوت بوده و واقعاً نمی‌شود وصف ثابتی بر جنس صدای نت‌ها قائل بود. ملزمیم که به اسکیل و ملودینگ های مختلف گوش دهیم تا آنها را از هم تشخیص دهیم. تا جایی که نوع ماژور و مینور بودن نت پاییه هم تأثیر شگرفی در جنس صدای اسکیل دارد. در حالت کلی اگر بخواهم بگوییم که چه اسکیلی چقدر و چه مقدار تیون می‌شود و جنس صدای پایه نت‌ها چگونه است، می‌توانیم به قسمت‌های زیر طبقه بندی کنیم که البته زیاد هم دقیق نیستند و خود شما باید به نسبت مینور و ماژور و ملودینگ های مختلف سنجش داشته باشید.
نت E
اسکیل و ملودینگ های بر پایه E شفاف‌ترین اسکیل های برآمده ازهنگ درام هستند. شما به راحتی می‌توانید صدای ارتعاش فلز را از ساز بشنوید. بر روی جنس استیل شاید این امر زیاده روی باشد ولی بر روی جنس نیتراید عالی خواهد شد.
نت A
اسکیل های بر پایه A بسیار شفاف و نسبت به بقیه نت‌ها بم‌تر هستند. این نت روی نیتراید جالب‌تر خواهد شد.
نت B
نت‌های برآمده از B بسیار بم هستند. تقریباً بم‌ترین صدای موجود به همرا G می‌توانند باشند. در اسکیل های برآمده از این نت ارتعاش فلز خفگی را حس می‌کند و خیلی شفاف نیست. اسکیل های بر پایه این نت طرفداران خاص خود را دارد و به نظر بر روی استیل زیباتر می‌شود.
نت C
از دیگر نت‌های معروف و پرطرفدار هنگ درام که بیشتر از دیگر نت‌ها تیون شده و صدای نزدیکی به نت‌های پیانو را دارد همین نت C می‌باشد. در این نت تقریباً کمترین ارتعاش فلز را می‌شنوید. البته می‌توان گفت بعضی از ملودینگ های این نت مثل دو دیز آناسیسکا، بم محسوب می‌شوند.
نت D
نت D به خوی خود معروفیت لازم را دارد و صدای استانداردی داشته و از لحاظ شفافیت صدا و زیر و بمی متعادل است.
همه مواردی که گفته شد کاملاً سلیقه‌ای بوده و تا اسکیل خاصی را نشنوید نمی‌توانید راجع به کمیت و کیفیت آن تصمیم بگیرید.
روش‌های شناخت تیون هنگ درام
به صورت عملی دو روش وجود دارد که می‌توان تیون هنگ درام را چک یا کوک کرد. روش گوشی (شنیدن آوا) و روش نرم افزاری. در ادامه به هر کدام از این روش‌ها می‌پردازیم.
روش گوشی جهت پی بردن به تیون هنگ درام
اولین و بهترین راه شناخت تیون هنگ درام آشنا بودن به صدای ساز است. تمام نت‌ها را امتحان نمایید. صدای برآمده باید از یک جنس باشد اما از نت اول به آخر زیرتر گردد. نت‌های بزرگتر صدای بم و نت‌های کوچکتر صدای زیری دارند. جنس صدا باید از نظر شفافیت، کشش و مانایی دقیقاً مثل هم باشد. اگر یکی از آنها با دیگری تفاوتی را نشان دهد، ثابت می‌کند که آن نت تیون نیست یا تیونینگ مناسبی نداشته است.
از دیگر موارد تیون نبودن ساز این است که در قسمت شانه ساز یا حاشیه صدای نت ادا شود. در هنگ درام با کیفیت به هیچ عنوان در قسمت شانه و حاشیه نباید هیچ نتی ادا شود. برای امتحان انگشت خود را بر روی محور بزرگترین فیلد هر نت بگذارید. یکبار ضربه بزنید. دوباره انگشت خود را بر روی محور کوچکتر تنفیلد قرار دهید. صدای برآمده نباید صدای نت ملودینگ باشد. اگر انگشت خود را در هر یک از قطرها گذاشتید و صدای نت ادا شد، بدانید که تیونینگ نت بهم خورده است.
در هم تنیدگی نت‌ها از مواردیست که باعث می‌گردد تیون هنگ درام کاملاً بهم بخورد. یعنی با ضربه زدن به یک نت، نت کناری آن نیز به ارتعاش درآمده و ادا می‌شود. در تیون مناسب باید هنگ درام تک نت را ادا کرده و در حالتی باشد با نت کناری همپوشانی نداشته باشد. این عمل نشان می‌دهد که هنگ درام یا به خوبی تیون نشده است و یا تیونینگ خود را از دست داده است.
استفاده از نرم افزار جهت بررسی تیون هنگ درام
در صورتیکه به صورت دستی نمی‌توانید با گوش خود تیون هنگ درام را چک نمایید، بهترین راه جایگزین میتونه استفاده از نرم افزار باشه. نرم افزارهای مختلفی برای این کار ساخته شده است. یکی از بهترین نرم افزارها که حتی خود سازندگان هنگ درام هم با آن کار می‌کنند، نرم افزار Linotune است. این نرم افزار رایگان نیست ولی با پرداخت مبلغی کمی می‌توان آنرا در ویندوز، IOS و اندروید استفاده کرد. این نرم افزار به خوبی کالیبره شده است و با دقت بسیار بالایی وضعیت ساز شما را چک می‌کند.
یکی دیگر از بهترین نرم افزارهای موجود که به صورت رایگان در اختیار شما میتونه قرار بگیره A tuner lite است. شما می‌توانید این نرم افزار را از Appstore یا Googleplay دریافت نمایید. Soundcorset هم نرم افزار بسیار عالی و با امکانات بالایی در این زمینه است. این نرم افزارها را روی گوشی خود نصب کنید و گوشی خود را در جای مناسبی قرارداده و در سکوت محض روی نت‌های هنگ درام خود بررسی نمایید.
